Όσα πρέπει να ξέρω για τη διπολική διαταραχή

Η διπολική διαταραχή, μέχρι πρότινος γνωστή ως μανιοκατάθλιψη, είναι μια κατάσταση που επηρεάζει τη διάθεση του ατόμου. Χαρακτηρίζεται από συχνές και απότομες αλλαγές στη διάθεση πηγαίνοντας από το ένα άκρο στο άλλο. Όσοι πάσχουν από διπολική διαταραχή, βιώνουν περιόδους που χαρακτηρίζονται ως καταθλιπτικές, με κύριο χαρακτηριστικό την κακή διάθεση και τον λήθαργο, ενώ από την άλλη μπορεί να βιώνουν περιόδους μανίας, στις οποίες αισθάνονται πολύ ανεβασμένοι ψυχολογικά και υπερκινητικοί.

Ένας στους 100 θα διαγνωστεί με διπολική διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή του. Αυτό το στατιστικό στοιχείο κάνει φανερό ότι αυτή η διαταραχή ίσως να είναι πιο συχνή από ότι πιστεύουν οι περισσότεροι. Η εμφάνιση της, μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία όμως πιο συχνά παρουσιάζεται μεταξύ των 15-19 ετών, ενώ σπάνια κάνει την εμφάνισή της μετά τα 40 έτη. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι γυναίκες και άντρες μοιράζονται τις ίδιες πιθανότητες να εμφανίσουν διπολική διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η εναλλαγή ανάμεσα στις φάσεις της μανίας και της κατάθλιψης μπορεί να είναι πολύ συχνές σε κάποιους ανθρώπους ενώ κάποιοι άλλοι να βιώσουν μόνο 2-3 τέτοια επεισόδια και ανάμεσα σε αυτά να παραμένουν σταθεροί.

Ορισμένες φορές αρχικά γίνεται η διάγνωση της κλινικής κατάθλιψης καθώς είναι πιο εύκολο κάποιος να αντιληφθεί ότι κάτι μη φυσιολογικό του συμβαίνει όταν βιώνει μια δύσφορη κατάσταση, παρά όταν βιώνει την φάση της μανίας.  Το μανιακό επεισόδιο μπορεί να πραγματοποιηθεί πολλά χρόνια μετά την αρχική διάγνωση, οπότε και ένας έμπειρος ειδικός ψυχικής υγείας, θα αποδώσει αυτί που συμβαίνει στη διπολική διαταραχή. Στις καταθλιπτικές φάσεις υπάρχουν περιπτώσεις που το αίσθημα της ματαίωσης είναι τόσο έντονο που κάποιες φορές οδηγεί σε αυτοκτονικές τάσεις. Αν από το μυαλό σου, ή από το μυαλό κάποιου δικού σου ανθρώπου παιρνούν τέτοιες σκέψεις τότε επικοινώνησε αμέσως με τον θεράποντα ιατρό σου ή με τον ψυχολόγο σου! Αν πάλι δεν σε παρακολουθεί κάποιος ειδικός κλείσε το συντομότερο ένα ραντεβού.

Από την άλλη πλευρά, κατά τη διάρκεια της μανιακής φάσης, ο άνθρωπος που πάσχει από διπολική διαταραχή αισθάνεται ότι είναι πάρα πολύ χαρούμενος, γεμάτος ενέργεια, κάνει μεγαλεπίβολα σχέδια και έχει νέες αισιόδοξες ιδέες. Αρκετές φορές μάλιστα αυτή η περίοδος χαρακτηρίζεται από υπερκαταναλωτισμό και αλόγιστη χρήση χρημάτων, που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα ξοδεύονταν. Άλλο ένα χαρακτηριστικό αυτής της φάσης είναι η απουσία της ανάγκης για ύπνο και φαγητό, η γρήγορη σχεδόν ακαταλαβίστικη ομιλία και η ευερεθιστότητα. Κάποιοι ερμηνεύουν την φάση της μανίας ως κάτι δημιουργικό και θετικό να συμβαίνει, ωστόσο η πραγματικότητα διαφέρει καθώς μπορεί να εμφανιστούν και συμπτώματα ψύχωσης, όπου κάποιος μπορεί να ακούει ή να βλέπει πράγματα που δεν έχουν συμβεί.

Τα πάνω και τα κάτω μεταξύ των δύο φάσεων εναλλάσονται με τέτοια συχνότητα που πολλές φορές μπορεί να διαφοροποιούνται ακόμα και στη διάρκεια ενός 24ωρου. Κατά συνέπεια η δυσφορία που καταλήγει να αισθάνεται το άτομο οδηγεί στη δυσλετουργικότητά του με αποτέλεσμα η θεραπεία να αποτελεί μονόδρομο. Στις μέρες μας έχουν σχεδιαστεί κατάλληλες θεραπευτικές αγωγές που με τη λιγότερη επηροή στις υπόλοιπες λειτουργίες του ατόμου μπορούν να παρέμβουν αποτελεσματικά στα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής, παρέχοντας με αυτό τον τρόπο ξανά μια φυσιολογική ζωή.

Οι θεραπευτικές μέθοδοι που είναι διαθέσιμες είναι:

·         Φαρμακευτική αγωγή με σκοπό την αποφυγή μανιακών, υπομανιακών και καταθλιπτικπών επεισοδίων. Είναι γνωστή ως θεραπεία με σταθεροποιητές και πρέπει να λαμβάνεται καθημερινά για αρκετά χρόνια. Έχει μεγάλη αποτελεσματικότητα όταν ο ασθενής την ακολουθεί πιστά.

·         Φαρμακευτική αγωγή που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση μόνο των συμπτωμάτων της μανίας και της κατάθλιψης όταν αυτά συμβαίνουν. Ανακουφίζει αρκετά από τη δυσφορία που προκαλούν τα συμπτώματα, ωστόσο είναι λιγότερο αποτελεσματική στο σύνολο σε σχέση με την ολοκληρωμένη φαρμακευτική αγωγή που αναφέρεται παραπάνω.

·         Ψυχολογική υποστήριξη. Μέσω της θεραπευτικής διαδικασίας ο πάσχοντας μαθαίνει να αναγνωρίζει αποτελεσματικά τα ερεθίσματα που ενεργοποιούν τα καταθλιπτικά και μανιακά επεισόδια. Επίσης μεγάλη βοήθεια παρέχεται στις καταθλιπτικές φάσεις οπού το άτομο διδάσκεται τεχνικές για να αντιμετωπίσει το τέλμα που βρίσκεται. Ο ψυχολόγος πρέπει να λειτουργεί πάντα σε συνεργασία με τον ψυχίατρο του ασθενούς και να είναι ενήμερος για την φαρμακευτική αγωγή που έχει χορηγηθεί.

Η διπολική διαταραχή, όπως και άλλες ψυχιατρικές διαταραχές μπορούν να χειροτερέψουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς η φαρμακευτική αγωγή είτε διακόπτεται είτε διαφοροποιείται προκειμένου να προστατευτεί το έμβρυο. Όσοι πάσχουν από διπολική διαταραχή μπορεί να εμφανίσουν δυσκολία στην οδήγηση, γεγονός για το οποίο πρέπει να ενημερωθεί ο γιατρός που παρακολουθεί τον ασθενή.