Γιατί η ανάγκη μας να είμαστε τέλειοι μας δυσκολεύει τη ζωή;

Στην πλειοψηφία μας οι άνθρωποι τείνουμε να υπακούμε τις απαιτήσεις του κοινωνικού μας πλαισίου. Αυτό υπάγεται στα πλαίσια του φυσιολογικού καθώς προκειμένου μια κοινωνία να συμβιώνει αρμονικά, πρέπει να ακολουθούνται συγκεκριμένοι κανόνες και προδιαγραφές. Το περιβάλλον περιμένει λοιπόν από έναν έφηβο να είναι καλός μαθητής, από έναν ενήλικα να είναι καλός εργαζόμενος, από μια μαμά να είναι σωστή στο ρόλο της, από έναν άντρα μα είναι επιτυχημένος επαγγελματικά, κοκ. Η επιθυμία μας να είμαστε επιτυχημένοι στους ρόλους που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε διαφέρει όμως από την τάση ορισμένων ανθρώπων να προσπαθούν να είναι τέλειοι σε ότι καταπιάνονται.

Εκείνοι που παρουσιάζουν μια ροπή στην τελειότητα συνήθων λειτουργούν σύμφωνα με διαδικασίες ελέγχου και τελετουργιών προκειμένου να διατηρούν τον έλεγχο ανά πάσα στιγμή.  Για παράδειγμα ο προϊστάμενος στη δουλειά σου που θέλει να ελέγχει κάθε στάδιο του project που έχεις αναλάβει. Αδιαμφισβήτητα αυτός ο τρόπος λειτουργίας μπορεί να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του χαρακτήρα κάποιου, αλλά η υπερβολική έκφραση αυτής της τάσης συνοδευόμενη από διάφορούς ψυχαναγκασμούς,  πιθανόν αφορά στη συμπεριφορά του ατόμου στο σύνολό της και πρέπει να μας προβληματίζει.

Μερικά από τα χαρακτηριστικά ψυχαναγκαστικών συμπεριφορών είναι η τήρηση ενός αυστηρού και άκαμπτου προγράμματος, η απόλυτη τάξη, η συναισθηματική αυτοσυγκράτηση που πολλές φορές μπορεί να ερμηνευθεί ως αδιαφορία από τους τρίτους, κάτι που αιτιολογεί και την συχνή κοινωνική απομόνωση των ατόμων που υιοθετούν ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές. Το ίδιο το άτομο έχει τοποθετήσει τον εαυτό του σε ένα φαύλο κύκλο που πρέπει από τη μια να είναι τέλειο, διαδικασία από την οποία αντλεί ικανοποίηση, αλλά από την άλλη έρχεται αντιμέτωπο με άγχος και ανησυχία. Πέρα από το ίδιο το άτομο και οι πολύ κοντινοί του άνθρωποι, η οικογένεια δηλαδή και οι στενοί φίλοι, μπορεί να αισθανθούν ότι κουράζονται από τη συμπεριφορά αυτή.

Τα άτομα που έχουν αναπτύξει μια ψυχαναγκαστική προσωπικότητα είναι κατά βάση αυστηρά και τυπικά, συντηρητικά και με πείσμα. Μια από τις κυριότερες ανάγκες τους είναι οι γύρω τους να τηρούν το πρόγραμμα που έχει οριστεί από εκείνους, αλλά και να πράττουν όσα εκείνοι κρίνουν ότι πρέπει να γίνουν. Τους είναι δύσκολο να συγχωρήσουν πιθανά καθημερινά λάθη που προέρχονται τόσο από τους ίδιους, όσο και από όσους τους περιβάλλουν. Συνήθως, οχυρώνονται πίσω από μια αψεγάδιαστη αλλά αυστηρή και κρύα στάση, ενώ η συμπεριφορά τους μπορεί να κυμαίνεται από επιθετική ως και επικριτική, με τους ίδιους όμως να έχουν μηδενική ανοχή στα σχόλια των τρίτων.

Όταν το κοινωνικό πλαίσιο που τους περιβάλλει ωστόσο, δεν τους επιτρέπει μια τέτοια στάση, η συμπεριφορά τους φαίνεται να οδηγείται στον αντίποδα καθώς γίνεται χρήση μιας κεκαλυμμένης συμπεριφοράς όπου τα πραγματικά συναισθήματα εκφράζονται με τεχνητή ευγένεια. Παρότι τα άτομα που χαρακτηρίζονται από τελειομανία είναι δύσκολα στις κοινωνικές συναναστροφές, όταν βρουν κάποιο σύντροφο, συνήθως με μειωμένη διεκδικητικότητα, εξαρτώνται από αυτόν, καθώς παρέχει την αίσθηση ότι μπορεί να ελέγχει κάποιον συνεχώς αλλά και γιατί ένα άτομο με μειωμένη διεκδικητικότητα τείνει να θεοποιεί τον τέλειο σύντροφό του, υπερθεματίζοντας για τα όσα ο τελειομανής σύντροφος πράττει.

Κάποιος που θέλει, ή πιστεύει ότι τα κάνει όλα τέλεια οδηγείται τις περισσότερες φορές να ζει μια ζωή βασισμένη στα πρέπει και όχι στα θέλω του, ζει μια ζωή περιορισμένη στο να κάνει όσα του επιτρέπουν οι ρόλοι και τα πρέπει που έχει θέσει ο ίδιος στον εαυτό του. Πρέπει να είναι καλός γονιός, σύζυγος, εραστής, φίλος, γιός, εργαζόμενος… Αναλογιστείτε ωστόσο πόσες πιθανότητες υπάρχουν ένα άτομο να είναι τέλειο. Ιδιαίτερα σύνηθες είναι αυτή η ανάγκη για τελειότητα, ή αλλιώς το κυνήγι του αδύνατου, να οδηγεί στη δυστυχία. Όσο και να ψάχνει κανείς την τελειότητα δεν θα τη βρει. Θα βρει μόνο πολλά περιθώρια να βελτιώσει όσα επιθυμεί.